مهندس محمود شاهبداغی ساکن ایالت نیویورک، پس از سال‌ها مطالعه بر روی نحوۀ آبرسانی به کویرهای فلات ایران، یک مستند علمی در مورد ابعاد این طرح تهیه کرده است.

این مستند بر اساس عکس‌های سه‌بُعدی ماهواره‌ای سازمان فضانوردی آمریکا (ناسا) تهیه گردیده که ارتفاع پستی و بلندی‌های کشور از سطح دریا را به خوبی نشان می‌دهد. کویرهای فلات ایران در گذشته‌های دور دریاچه بودند و طی چند هزار سال اخیر به مرور خشک شدند.(دشت کویر، کویر لوت و تالاب جازموریان که اخیرا خشک شد)

برش‌های عمودی که نشان‌دهندۀ ارتفاع چهار چالۀ فلات مرکزی ایران هستند (سه چالۀ فوق‌الذکر و چاله‌ای که شهر طبس در آن واقع شده است)، نشان می‌دهد که کوه‌های اطراف این چاله‌ها تا چه سطحی قابلیت ذخیرۀ آب را دارند.

ابعاد انتقال آب نجومی است، ولی غیرقابل انجام نیست. برای انتقال آب، از دو یا سه مرحلۀ متفاوت و با تلفیق دو شیوۀ مرسوم استفاده شده است: قنات و تلمبه‌خانه.

برای رسیدن به این منظور، قناتی با ارتفاعی پایین‌تر از دریای عمان در دهانۀ خلیج فارس حفر می‌شود تا با شیب حدودا ۱ متر، آب را تا کوهپایه‌های تالاب جازموریان هدایت کند. سپس مخزن بزرگ انتقال آب در زیر کوه ایجاد شده و آب به طور عمودی تا ارتفاع ۵۳۰ متر برای پر کردن تالاب جازموریان تلمبه می‌شود.

جازموریان ذخیره‌گاه آب برای انتقال به کویر لوت خواهد بود، که همان دو شیوۀ قنات و تلمبه مجددا به کار گرفته شده و آب تا ارتفاع ۲۸۰ متر برای پر کردن کویر لوت و سپس دشت کویر تلمبه خواهد شد. زمان انتقال آب بستگی به قدرت و تعداد تلمبه‌ها دارد.

ایشان نظریاتی نیز در باب نمک‌زدایی از آب دریا دارند که پس از تکمیل پژوهش‌ها در اختیار عموم قرار خواهند داد.

چند نکته دربارۀ این طرح:

مهرداد ایران‌مهر

• طرح بارورسازی ابرها نباید فراموش شود.
• طرح بالا بردن بازدهی آب در کشاورزی از ۳۰ درصد کنونی، باید جدی پیگیری شود.
• طرح بهبود دستگاه‌های برداشت گندم (کمباین) و جلوگیری از ریزش ۳۰ درصدی کنونی آن‌ها، مهم است.
• کویر زنده است، بنابراین دستکم باید «دشت کویر» برای حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری، بر جای مانده؛ و این طرح تنها در کویر لوت که نزدیکتر به دریای مکران است، اجرا شود.(کویر، همچنین باعث ایجاد بستۀ هوای کم‌فشار و کشیدن رطوبت از مدیترانه به روی فلات می‌شود)
• اروپا به خاطر جنگلی بودنش، پیشرفته نشد؛ بلکه به خاطر استعمار به درجۀ کنونی رسید!
• نوار نیمه‌خشکی که ما بر روی آن هستیم ( + مصر، چین و…)، نوار تمدن‌ساز جهان است. پس لزوما میزان تحمل‌شوندۀ خشکی، خیلی هم باعث دردسر و عقب‌افتادگی جوامع بشری نبوده است.
• این دو کویر، پس از یخبندان، دو دریاچۀ آب شیرین بوده‌اند.(۹ تا ۷ هزار سال پیش)
• این دو دریاچه توسط رودخانه‌های طبیعی دوران پس از یخبندان و از سمت شمال پر شده بودند.
• تپه‌های باستانی ایران که گرد این دو کویر هستند، بازماندۀ شهرهای اطراف آن دو دریاچه می‌باشند.
• آب ذخیره شده در زیر سیستان (انبار سابق غلۀ ایران) مربوط به همین دوران و دریاچه‌های آب شیرین است.
• انتقال آب کنونی از سمت جنوب (دریای عمان)، به صورت نیمه‌مصنوعی انجام خواهد شد.
• آب انتقالی از دریای عمان به لوت، باید نمک‌زدایی شود.(نیاز به آب‌شیرین‌کن‌های هسته‌ای با اورانیوم غلظت بالا)
• نمک و عناصر استحصالی از آب دریا با این روش، دنیایی از ثروت را برای کشور به دنبال خواهد داشت.

منبع: ایران آینده

پر کردن کویرهای ایران با آب دریا

تجدید نظر ۱: صرفه جویی از پمپاژ ۴۲۰۰ کیلومتر مکعب آب بین جازموریان و لوت